Witajće na strony Serbskeho šulskeho towarstwa z.t.

Serbske šulske towarstwo (SŠT) bu w lěće 1991 po přikładźe Danskeho šulskeho towarstwa w Němskej załožene.

Zastupnistwo Serbow w Sakskej a Braniborskej

SŠT zastupuje zajimy Serbow při dwurěčnym předšulskim kubłanju w žłobikach a pěstowarnjach kaž tež při dwu- a wjacerěčnym kubłanju, kiž saha přez zakładne a srjedźne šule a gymnazije hač k wukubłanju na uniwersitach.

SŠT je čłon Domowiny z.t., třěšneho Zwjazka Łužiskich Serbow.

Nowostki

Witaj-pěstowarnja „Mato Rizo“ počesći so z mytom "Mina Witkojc"

Myto Miny Witkojc přepoda sobotu w Bórkowach braniborska ministerka za wědomosć, slědźenje a kulturu, dr. Martina Münch Žylojskej Witaj-pěstowarni "Mato Rizo". Krajne myto za prócowanje wo serbsku rěč so prěnjemu razej spožči. Je z 2.500 eurami dotěrowane. Dźěći mytowaneje pěstowarnje w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa předstajichu rejki a spěwčki. Program wobrubištej čłonce delnjoserbskeho dźěćaceho a młodźinskeho ansambla. Wobdźělili su so zastupjerjo krajneje a komunalneje politiki, serbskich institucijow a towarstwow z Delnjeje a Hornjeje Łužicy. Žylowske kubłanišćo bě prěnje, kiž je před 20 lětami Witaj-projekt zawjedło.

Lawdacija - Dr. Viktor Zakar

Luba knjeni ministerka dr. Münchowa, luba knjeni Budarjowa, luba knjeni Śichanowa, luby knjez Kóńcaŕ, lubi zastupnicy města Choćebuz a serbskich institucijow, lube wučerki, lube kubłarki, lube dźěći a starši, lubi hosćo,

hdys a hdys zetkawam dźěći a młodostnych, kotrež serbsce rěča. Na měšćanskim swjedźenju w Choćebuzu přistupi ke mni młody žurnalist, kotryž je zběrał měnjenja wo zarjadowanju. Zadźiwany, zo tak derje serbsce rěči, sym so jeho prašał, hač je do pěstowarnje “Mato Rizo” chodźił, na čož je wón njewočakowano z haj wotmołwił. Tež při wotewrjenju semestra na Instituće za sorabistiku w Lipsku mějach podobne dožiwjenje z dwěmaj nowačkomaj, kotrajž staj mje překwapiłoj z dobrymi znajomosćemi serbskeje rěče. Moje tukanje, zo staj nowačkaj do pěstowarnje “Mato Rizo” chodźiłoj, je zaso prawe było. Nětko, po swjedźenju 20-lětneho jubileja Witaj-projekta, su prěnje Žylowske Witaj-dźěći hižo wuspěšnje abituru złožili a su so wukubłanju přiwobroćili. Někotre z nich su serbskej rěči přez lěta swěrne wostali a nałožuja ju tež dźensa hišće, z čimž přinošuja k zdźerženju serbskeje rěče a budu to tež w přichodźe dale činić. Nětko žnějemy to, štož je narostło.

“Mato Rizo” je była prěnja pěstowarnja w Delnjej Łužicy, hdźež je so załožiła Witaj-skupina a z tym zawjedł Witaj-projekt. To bě w měrcu 1998. Prěnjej Witaj-skupinje su přisłušeli 12 dźěći. Załoženje prěnjeje Witaj-pěstowarnje bě rozsudny krok k wuchowanju delnjoserbskeje rěče. Zaměr Witaj-projekta je, přez zahe posrědkowanje serbšćiny jako druheje rěče, z pomocu mjezynarodnje připóznateje metody imersije, dźěći z němskorěčnych abo němsko-serbskich swójbow za to serbske dobywać a ličbu wužiwarjow serbskeje rěče krok po kroku zaso powyšić. Tehdy bě to pućrubaca ideja a absolutny nowum za wšěch wobdźělenych, kotřiž su so na to zwažili.

Stawizny pěstowarnje su so započinali w lěće 1956. Tehdy bě to žłobik. W lěće 1970 je wón do doma přećahnył, hdźež wón hač do dźensnišeho je. Zajim tehdyšeho žłobika na serbšćinje pokazowaše so, jako so w lěće 1985 pjeć kubłarkow na intensiwnym rěčnym kursu serbšćiny w Dešanku wobdźěli. Wyše toho přiwza w aprylu 1986 žłobik mjeno “Mato Rizo”. Wot lěta 1996 do 1998 bu ze žłobika pěstowarnja a wot toho časa stara so wo dźěći w předšulskej starobje. Nošer žłobika a pozdźišo pěstowarnje bě na spočatku strowotniski zarjad. W lěće 1991 přewza nošerstwo komuna a 1. měrca 1998 Serbske šulske towarstwo. 1998, kaž smy hižo naspomnili, započa so dźěło z Witaj-modelom w prěnjej skupince. Tehdy běchu tři kubłarki na połlětnym intensiwnym kursu serbšćiny wot awgusta 1997 do januara 1998. Na tym prěnim kursu, kotryž je Serbske šulske towarstwo w kooperaciji ze Šulu za delnjoserbsku rěč a kulturu organizowało, mějachu 10 docentow. 5 kubłarkow wotpołoži na kóncu pruwowanje. Certifikat stej zhromadnje wudźěłałoj Serbske šulske towarstwo a Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu. Pětš Janaš je přihotował za tutón kurs małki zešiwk z přidatnym wučbnym materialom a Gerat Nagora je nadźěłał lisćinu wobrotow. Financowało je kurs SŠT. Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu je měła rěčny kurs na starosći, SŠT pak tež didaktiku.

Krótko po tym załoži so w pěstowarni druha Witaj-skupina a wšě kubłarki su wopytowali kursy serbskeje rěče. Dospołna imersija je so zawjedła jako metoda za wšě kubłarki z pěstowarnje „Mato Rizo” při posrědkowanju znajomosćow serbskeje rěče.

K płodam Witaj-projekta w tutej pěstowarni je wjele ludźi přinošowało, mjez druhim iniciatorojo projekta Jan Bart, Ludmila Budarjowa, Rafael Wowčer a mnozy maćernorěčni. Tež město Choćebuz, serbske institucije, Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu, Domowina, pozdźišo tež RCW Choćebuz abo Załožba za serbski lud su na tutym wuspěchu wobdźělene byli, we wosebitej měrje pak tež starši Witaj-dźěći. Bjez jich podpěry njeby wuspěšne dźěło móžne było. Wosebje wažne bě tež, zo je so nošer pěstowarnje „Mato Rizo” z cyłej wutrobu tomu serbskemu zapisał. Za to so Ludmili Budarjowej, předsydce Serbskeho šulskeho towarstwa, wutrobnje dźakuju. Trjebamy wjace tajkich lubowarjow serbskeje rěče, kotrež dźěłaja w hamtach a kotrež na serbskej rěči njelutuja.

Rozsudny přinošk k poradźenju projekta přinjesu pak wšědnje angažowane kubłarki dźěćaceho raja „Mato Rizo” w Choćebuskim Žylowje, kotrež su sej rěč na intensiwnych kursach přiswojili, a stajnje na wudospołnjenju swojich rěčnych zamóžnosćow dźěłaja, dźěćom na hrajkace wašnje wjesele na druhej rěči sobu daja a jich derje přihotuja na bilingualnu wučbu. Kubłarki tuteje pěstowarnje skutkuja jako multiplikatory serbskeje rěče, za kotrež serbska rěč njeje jenož předmjet powołanja, ale tež žiwjenje. Kubłarki tuteje pěstowarnje wědźa, kak druhe motiwować a budźa lubosć pola dźěći k serbskej rěči, zo bychu so woni ze serbskej rěču a kulturu identifikowali. Wosebity podźěl při tym, so wě, maja: prěnja wjednica Witaj-pěstowarnje “Mato Rizo” Gizela Hanšcyna a kubłarki prěnjeje hodźiny Margitta Altkrügerowa, Simone Gutšmitowa a Birgit Durowa. Tuchwilu hromadźi Diana Buchanowa ze swojim teamom, kotryž rěči wuběrnje serbsce, wuspěchi.

Wšitkim pěstowarkam wuprajam najwjetši dźak. Dźěło počesćeneje pěstowarnje je přikładne za wjele druhich pěstowarnjow a šulow w Delnjej a Hornjej Łužicy a da cyłej serbskej Łužicy nadźiju za přichod serbskeje rěče. Pěstowarnja „Mato Rizo” ma wurjadnu zasłužbu we wuchowanju a wuwiwanju serbskeje rěče a hajenju serbskich nałožkow. Personal pěstowarnje pilnje posrědkuje swoju wědu kubłarkam z druhich pěstowarnjow a wučerjam. Při wšelakich składnosćach so dźěći zwoblěkaja delnjoserbsku drastu, wuknu serbske spěwy a reje, wustupuju w serbskim rozhłosu. Někotre kubłarki su byli čłonki serbskeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny, nahrawaja za serbski rozhłós słuchohry a stawizny za dźěći a so zasadźuja w towaršnostnym serbskim žiwjenju.

Pěstowarnju wopytuja dźěći z Choćebuskeho měšćanskeho dźěla Žylow ale tež z dalšich městnow. Při rozsudźe staršich za Žylowsku pěstowarnju hraja bjez dwěla wulku rólu kwalita personala a posrědkowanje serbskeje rěče na wysokim niwowje. Tuchwilu kubła so w pěstowarni dwojorěčnje wjace hač 50 dźěći.

Tohodla přejemy zbožo dźensa pěstowarni „Mato Rizo” a ju česćimy z prěnim mytom „Mina Witkojc” Ministerstwa za wědomosć, slědźenje a kulturu w samsnej pomjenowanej zakładnej a wyšej šuli w Bórkowach. Wažu sej, zo stej MWFK a jury za tute myto wuzwoliłoj jako prěnjeho dobyćerja jednu instituciju, kotraž je zawostajiła trajne slědy w serbskim žiwjenju. Serbska basnikarka a něhdyša redaktorka jeničkeje nowiny w serbskej rěči Mina Witkojc ma lětsa 125. narodny dźeń. W samsnym lěće swjeći Witaj-projekt 20-lětny jubilej. Zo dóstanje jedna pěstowarnja, kotraž ma zaměr, serbsku rěč we Łužicy dale dawać, prěnje po njej pomjenowane myto, by Minu Witkojc zawěsće jara zawjeseliło. Mam nadźiju, zo tež druhe šule a pěstowarnje po stopach Witaj-pěstowarnje „Mato Rizo” kroča.

Najwjetše wužadanje za wšě pěstowarnje a šule je w přichodźe namakać pedagogiski personal, kotryž so z cyłej wutrobu serbskej rěči zapisa a kotryž chce serbsku rěč dale dawać. Na kóncu chcu pěstowarkam a wučerjam k dalšej motiwaciji štučku z basnje Miny Witkojc sobu dać:

Njestoj!

Stojeca wóda se skazyjo,

což njejźo doprědka, wóstanjo naslědk,

žywjenja žwała jo pókšyjo.

Togodla póraj se naprědk!

Njestej!

Stejaca woda so skazy,

štóž njeńdźe doprědka, wostanje zady,

rěka žiwjenja jeho pokryje.

Tohodla hibaj so doprědka!

Gratuluju w mjenje jury a w mjenje wšitkich sobudźěłaćerjow Rěčneho centruma WITAJ a so wutrobnje dźakuju wšitkim kubłarkam pěstowarnje “Mato Rizo“ za wuběrne zhromadne dźěło.

Hlej link: https://mwfk.brandenburg.de/sixcms/detail.php?id=886460